Wat is nu precies het nettoactief?

Alarmbelprocedure bij kritieke daling

Christèle Parmentier, Partner BDO Accountancy

De raad van bestuur van een vennootschap is verantwoordelijk voor de financiële toestand van de onderneming. Dat betekent onder meer dat ze bij een kritieke daling van het nettoactief van de vennootschap, een alarmbelprocedure moeten volgen. Maar wat moet je nu precies verstaan onder nettoactief? In zijn advies schept de Commissie voor Boekhoudkundige Normen (CBN) duidelijkheid.

“Het bestuursorgaan dat de algemene vergadering te laat bijeenroept, kan aansprakelijk zijn voor de schade bij derden.”

Bij een kritieke daling van het nettoactief (NA) moeten de bestuurders binnen de twee maanden de algemene vergadering (AV) bijeenroepen. Die moet beslissen over de continuïteit van de onderneming.

In haar advies definieert de Commissie het begrip nettoactief onder het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV), zowel voor vennootschappen met als zonder kapitaal. Het nettoactief stemt overeen met het totale bedrag van de activa waarvan de boekhoudkundige voorzieningen, schulden en nettowaarde van de oprichtingskosten, uitbreidingskosten en kosten voor onderzoek en ontwikkeling worden afgetrokken. In uitzonderlijke gevallen kun je al die kosten niet in mindering brengen. Die uitzondering moet wel worden verantwoord in de toelichting van de jaarrekening. Volgens het nieuwe WVV moet er geen onderscheid meer worden gemaakt tussen het nettoactief ‘voor uitkering’ en het nettoactief in het kader van de alarmprocedure (dat was vroeger wel het geval).

Vennootschappen met kapitaal

De kritieke drempel wordt bepaald door vergelijking van het bedrag van het nettoactief na het verlies van het geplaatste kapitaal met het passief van de balans. In de onderstaande tabel vatten we de verschillende drempels van het WVV samen.

Vennootschappen met kapitaal
NA < 50% van het kapitaal	NA < 25% van het kapitaal	NA < het kapitaal
Art. 7:228 lid 1 WVV	Art. 7:228 lid 4 WVV	Art. 7:229 WVV
Het bestuursorgaan moet de AV binnen de twee maanden bijeenroepen om te beslissen over de continuïteit van de onderneming en stelt een bijzonder verslag op over de maatregelen die het voorstelt in geval van continuïteit.	Het bestuursorgaan moet de AV binnen de twee maanden bijeenroepen om te beslissen over de continuïteit van de onderneming en stelt een bijzonder verslag op over de maatregelen die het voorstelt in geval van continuïteit.	Iedere belanghebbende of het openbaar ministerie kan de ontbinding voor de rechtbank vorderen.
De AV moet beslissen overeenkomstig het aanwezigheids- en stemquorum inzake statutenwijziging (art 7:153, WVV).	De AV kan de ontbinding goedkeuren met slechts 1/4 van de uitgebrachte stemmen (zonder rekening te houden met de onthoudingen in de teller en in de noemer).	De rechtbank die uitspraak doet over de ontbinding kan een termijn toestaan om de toestand te regulariseren.
Deze regels zijn van toepassing behoudens strengere bepalingen in de statuten.

Vennootschappen zonder kapitaal

Het bestuursorgaan dat vaststelt dat (tenzij er in de statuten strengere regels werden afgesproken)

het actief negatief is;
het nettoactief dreigt negatief te worden;
het niet meer zeker is dat de vennootschap in staat zal zijn haar schulden gedurende minstens 12 maanden te voldoen;

moet binnen de twee maanden de algemene vergadering bijeenroepen om te beslissen over de continuïteit van de onderneming.

Net zoals voor de vennootschappen met kapitaal zal het bestuursorgaan een bijzonder verslag moeten opstellen waarin het de te nemen maatregelen om de continuïteit van de onderneming te verzekeren, toelicht.
Het bestuursorgaan dat de procedure naleefde, is niet langer verplicht om de algemene vergadering bijeen te roepen om dezelfde redenen binnen 12 maanden na de oorspronkelijke bijeenroeping.

Aansprakelijkheid bestuursorgaan

Het WVV bepaalt dat de algemene vergadering moet worden bijeengeroepen binnen de twee maanden na de datum waarop de kritieke situatie werd vastgesteld of had moeten worden vastgesteld krachtens wettelijke of statutaire bepalingen. Stel dat de statutaire rekeningen laattijdig worden opgesteld en blijkt dat de alarmprocedure veel vroeger had moeten worden toegepast, dan wordt vermoed dat de schade die derden lijden, behoudens tegenbewijs, het gevolg is van de laattijdige bijeenroeping van de algemene vergadering. En kan het bestuursorgaan aansprakelijk worden gesteld.

Het nieuwe WVV maakt niet langer een onderscheid tussen het nettoactief ‘voor uitkering’ en het nettoactief in het kader van de alarmprocedure.

Nettoactief in continuïteit of discontinuïteit?

De boekhoudkundige staten moeten worden opgesteld met inachtneming van het boekhoudrecht. De Commissie is van mening dat de invoering van de alarmbelprocedure geen voldoende en noodzakelijke reden is om een discontinuïteitsperspectief te hanteren.

Als het bestuursorgaan echter meent dat de vooruitzichten om de activiteit voort te zetten niet kunnen worden behouden, moeten de waarderingsregels worden aangepast en moet de boekhoudkundige staat rekening houden met de elementen overeenkomstig artikel 3:6, § 2 van het KB tot uitvoering van het WVV, dat stelt

de oprichtingskosten moeten volledig worden afgeschreven;
voor de vaste en de vlottende activa moet zo nodig tot aanvullende afschrijvingen of waardeverminderingen worden overgegaan om de boekwaarde terug te brengen tot de vermoedelijke realisatiewaarde;
een voorziening moet worden gevormd voor de kosten die verbonden zijn aan de beëindiging van de werkzaamheden, inzonderheid voor de aan het personeel uit te keren vergoedingen.